Weetjes en feiten over bliksem
Geschiedenis:
Lang geleden wisten de mensen niet wat bliksem was.
Ze dachten dat het een werk was van de goden.
Het verhaal vertelt dat de god Donar.(God van de oorlog)
Met z’n bokkenwagen door de lucht vloog en hij zo hard met z’n hamer op zijn zwaard sloeg dat de bliksem eruit kwam.
Inmiddels weten we dat het een natuurverschijnsel is veroorzaakt door dat warme lucht stijgt, omdat de zon de lucht verwarmt.
Warme lucht is lichter dan de koude lucht.
Daardoor gaat de warme lucht omhoog.
Boven is de lucht kouder dan beneden.
De lucht koelt af, en hierdoor ontstaat een wolk.
Deze wolk bestaat uit heel veel waterdeeltjes en ijsdeeltjes.
De waterdeeltjes en ijsdeeltjes bewegen langs elkaar.
Er ontstaat 'wrijving', door de wrijving worden ze elektrisch geladen.
De zware deeltjes worden negatief (-).
Deze deeltjes blijven onderin in de wolk.
De lichte deeltjes worden positief (+) en gaan naar boven in de wolk.
De positieve en negatieve deeltjes trekken elkaar aan.
Er ontstaan kleine elektrische schokken (vonken) binnen de wolk die wij niet kunnen zien.
Dit noemen we ook wel de bliksem.
De bliksem probeert een weg te maken met een snelheid van zo'n 100. 000 kilometer per seconde.
Maar hoe ontstaat bliksem op de grond?
De aarde is neutraal en bezit dus even veel positieve als negatieve deeltjes.
Door de sterke negatieve deeltjes van de onderkant van de wolk, krijgt de grond van de aarde juist positieve deeltjes.
Deze deeltjes trekken elkaar weer aan.
De spanning kan heel hoog worden, waardoor er een bliksem ontstaat.
Het licht gaat sneller dan het geluid, waardoor je eerst de bliksem kan zien en later hoor je de donder....
Weetjes en feiten (2)
Donder is het geluid dat tijdens onweer gehoord wordt door de ontlading van de bliksem.
Donder wordt veroorzaakt doordat de lucht die direct grenst aan een bliksemschicht plotseling zeer sterk wordt verwarmd en daardoor zeer snel uitzet. Deze uitzetting veroorzaakt een geluidsgolf (de donder).
Het geluid legt in drie seconden een afstand van ongeveer één kilometer af, dat is dus 333,3 meter per seconde.
Omdat geluid zo relatief langzaam is en de bliksem soms kilometers lang, is niet één klap te horen, maar achter elkaar het geluid van steeds verder weg gelegen punten van de bliksem. Dit verklaart het rommelen.
De vroegere mens had veel ontzag voor de harde donderslagen die bij onweer optraden, en hij zag donder en bliksem als actie van de goden. Zo heeft de Egyptische god Seth met de donder die hij veroorzaakte in de hemel allerlei kwade vijanden verjaagd. De Griekse oppergod Zeus gooide met zijn donderkeil donder en bliksem op zijn vijanden.·
Weetjes en feiten (3)
Weetjes en feiten (3)
Goede tips om je te beschermen tegen bliksem!!!
Ten eerste: de 10 seconderegel
Geluid is veel langzamer dan licht, je ziet eerst de flits dan pas de donder.
Dit principe kan je gebruiken om de afstand tussen jezelf en de bliksem in te schatten.
Je telt het aantal seconden tussen flits en donder en deelt dit door drie. De uitkomst is de afstand in kilometers.
Tel je 10 seconden of minder ....dan is de bui gevaarlijk dichtbij en zoek je beter een veilige schuilplaats.....
Waar ga je zo snel mogelijk bij vandaan???
Open terreinen
Open water, zoals vijvers en zwembaden
Boten en tenten
Omheiningen, bedradingen en leidingen
Bosranden
Ramen (ook gesloten ramen)
Tips:
Personen of voorwerpen die boven de omgeving uitsteken lopen het grootste risico om getroffen te worden.
Bijvoorbeeld als je op een open veld loopt....
Is er niets waar je beschutting kunt zoeken? neem dan de veiligheidshouding aan:
Ga gehurkt op je tenen zitten, sla je armen om de knieën, het hoofd zo laag mogelijk tussen de knieën, handen over de oren en je voeten zo dicht mogelijk tegen elkaar....
Wat te doen als je binnenshuis bent:
Ook binnenshuis moet je voorzorgsmaatregelen nemen, want ook in huis loert het gevaar om de hoek...
Trek alle stekkers van elektrische apparaten uit de stopcontacten
Sluit ramen en deuren
Blijf weg van ramen
Gebruik geen stromend water
Weetjes en feiten (4)
Het is zeldzaam om op het juiste moment op de juiste plek te zijn als het gaat om bliksem, maar deze foto laat zien dat niet alleen de boom de elektrische schokken opvangt, maar ook de grond eromheen.De elektrische krachten gaan veel dieper in de boom dan alleen de buitenste schors. Dus nog een andere reden om niet onder een boom te staan als het onweert en bliksemt .....de elektrische krachten eromheen zijn nog veel gevaarlijker, zoals je kunt zien op deze foto....
Weetjes en feiten (5)
Onweer is een natuurverschijnsel waar we rekening mee moeten houden.
Bliksembeveiliging voorkomt brand, schade aan uw huis/gebouw en lichamelijk letsel.
Er zijn 3 preventieve maatregelingen die dit kunnen voorkomen namelijk:
Uitwendige bliksemafleider
Een bliksembeveiligingsinstallatie zorgt er voor dat bliksemstroom wordt afgeleid naar de aarde dmv koperen leidingen die langs een huis/gebouw worden aangebracht deze dan weer verbonden worden met aardelektroden die voor de afvoer van de stroom in de grond zorgen.
Dit wordt ook wel de Kooi van Faraday genoemd.
Inwendige bliksembeveiliging
Het gebruik van elektronische apparatuur in huis neemt steeds meer toe, daardoor kan indirecte blikseminslag veel schade veroorzaken, ook de elektrische installatie in de meterkast wordt dan beschadigt en zal de aardlekschakelaar de elektriciteitsvoorziening uitschakelen. In de CV en waterleiding kunnen ook hoge spanningen ontstaan.
Een potentiaalvereffening verbind alle geleidende materialen en leidingen in een huis/gebouw met elkaar tot een geleidend geheel en er geen spanningsverschillen meer ontstaan.
Overspanningsbeveiliging
De overspanningsbeveiliging en potentiaalvereffening zorgen er samen voor dat alle apparatuur goed beschermd is tegen bliksemschade en overspanning.
Deze zorgen ervoor dat hoge spanningen in kabels snel en veilig naar aarde kunnen afvloeien.
Weetjes en feiten (6)
Weetjes en feiten (6)
Het onweert, met andere woorden we zien bliksem en horen donder.
Bliksem kan veel soorten vormen aannemen.
Hier een paar voorbeelden van bliksem.
Weerlicht:
Je ziet geen bliksem maar ziet de lucht oplichten hoog in de wolken.
Lijnbliksem:
De bekende vorm een lange straal die, soms gevorkt, van wolk naar aarde, boom, kerktoren of gebouw gaat.
Parelmoerbliksem:
Een gewone gevorkte lijnbliksem die in stukjes uiteen valt en dan lijkt op een parelsnoer, opmerkelijk is dat de donder dan vaak ook gebrokkeld door komt.
Bolbliksem:
Het grote mysterie van de weerkunde.
Een bolbliksem ziet eruit als een gloeiende bol ter grote van een flinke voetbal die op telefoondraden, electriciteitsmasten en daken kan dansen en soms spontaan door een raam, muur of schoorsteen een huis kan binnen dringen en dan veel schade veroorzaakt.
Een bolbliksem kan seconden lang in stand blijven en hoe het wordt veroorzaakt blijft onduidelijk.
De hier genoemde vormen van bliksem zijn maar een klein aantal van de vele vormen die er zijn.